Köpekler yalnızca yaşamımızın değil, yazın dünyasının da başköşesinde yer alıyor. Onlarla ilişkimizin büyüleyici ve heyecan uyandırıcı bir nitelik taşıması bunun nedenlerinden yalnızca biri. Pek çok yazınsal başyapıt, öyküye giriveren köpeklerin varlığıyla zenginleşiyor, bazı yapıtlar da tam olarak köpeklere odaklandığı için başyapıt oluyor. İster köpek-insan ilişkisinin irdelenmeye değer oluşundan, ister paylaştığımız uzun tarihsel serüvenin ilgi çekiciliğinden, ister duygu dünyalarının duruluğundan ve sıcaklığından olsun; iyi köpek kitapları büyük bir yazınsal güç barındırıyor. Bugün bu kitaplardan yalnızca birkaçı üzerinde duruyoruz.

İyi Köpekler Kötü Köpekler ve Kuzey Toprakları
Jack London
Çeviren: Levent Cinemre
Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

Köpek kitabı dendiğinde aklımıza gelen belki de ilk yazar olmayı fazlasıyla hak etmiş olan Jack London’ın bu kitabı, birbirinden farklı, ama benzer ölçüde vurucu, etkileyici üç öyküyü bir araya getiriyor. Bu öyküler hem üç farklı köpeğin, hem de üç farklı köpek-insan ilişkisinin birer özgün portresi aslında. Paylaştıkları bir arkaplan var: 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başındaki Alaska ve Kuzey Amerika toprakları. Eğer Beyaz Diş’le, Vahşetin Çağrısı’yla ve başka pek çok öykü ve romanıyla Jack London’ın köpek kitaplarının tartışmasız ustası olduğuna henüz inanmadıysanız, bu kitap sizi inandırmaya aday.

Kırmızı Eğrelti Otunun Büyüdüğü Yer
Wilson Rawls
Çeviren: Nesrin Çiğiltepe Akbay
Bulut Yayınları

Pek çoğumuz çocukluk yaşlarımızda okuduk Kırmızı Eğrelti Otunun Büyüdüğü Yer’i, okumayanların da bir şeyler kaçırmış olduğunu itiraf etmeliyiz üzülerek. Wilson Rawls’un artık klasikleşmiş yapıtı, Amerika’da Ozark dağlarında yaşayan Billy adında bir çocuğun büyük bir heves ve emekle para biriktirip aldığı iki av köpeğiyle maceraları çevresinde gelişiyor. Billy’nin Ann ve Dan adındaki köpekleriyle ilişkisinin içtenliği ve büyüleyiciliği, köpek sahibi olan olmayan tüm okurlarda derin izler bırakacak güçte. Özellikle çocukluk yıllarında bu kitabı okumuş ve sevmiş kişilerin yetişkin yaşamda köpeklere düşkün olmamasını pek olası bulmuyoruz.

Beyaz Diş
Jack London
Çeviren: Omca. A. Korugan
Can Yayınları

Böyle bir listede iki kez yer verilebilecek tek yazar seçmemiz gerekseydi, zaten Jack London’ı seçerdik. Beyaz Diş’i benzerlerinden ayıran ve gelmiş geçmiş en iyi köpek kitaplarından biri olarak nitelenmesini sağlayan şeylerin başında, Beyaz Diş’in yalnızca kitapta yer alan bir kurt-köpek kırması olması değil, bizzat ana karakter olması geliyor. Beyaz Diş’in öyküsü, köpek-insan ilişkisine de, Kuzey Amerika’nın bir dönemine de özgün ve akılda kalıcı bir pencere açıyor.

Şüpheli
Robert Crais
Çeviren: Zehra Uzun
Martı Yayınları

Pek çok Altı Üstü Kitap okur ve dinleyicisinin Robert Crais adını ilk kez burada görmediğini sanıyoruz. Suç yazınının önde gelen adlarından biri olan Crais, Şüpheli’yle birlikte özel bir alana adım atıyor: Görev sırasında ağır yaralanan polis Scott James, yine kendisi gibi ağır deneyimler yaşamış, eski asker köpeği Maggie’yle ortak oluyor. Her ikisi de travma sonrası stres bozukluğu yaşayan bu iki ortak hem birbirlerine sahip çıkmak, hem iyileşmek, hem de ellerindeki dosyayı çözmek durumunda kalıyor. Crais’in Elvis Cole ve Joe Pike kitaplarından alışkın olduğumuz arkadaşlık ilişkisi yazma becerisi, burada büsbütün başka bir etkiye kavuşuyor. Altı Üstü Kitap ekibi olarak, Şüpheli’den sonra bir Scott ve Maggie kitabı daha yazan Crais’i üçüncü bir kitap yazması konusunda sosyal medyadan elimizden geldiğince sıkıştırıyoruz.

Yakala Chet!
Spencer Quinn
Çeviren: Süeda Çavuşoğlu
Epsilon Yayınevi

Suç yazınına köpekli girdilerin sayısı aslında az değil. Biri insan, biri köpek iki dedektifin ortaklığı merkezinde gelişen Yakala Chet!, bunların hemen hemen tümünden, Robert Crais’in Şüpheli’si dahil, ayrılıyor. Bunun nedeni polisiye kurgusunun üstünlüğü ya da karakterlerin akılda kalıcılığı değil. Bunun nedeni, kitabın anlatıcısının köpek olması. Bütün kitabı Chet’in ağzından okuyoruz. Aklınıza fantastik bir anlatım gelmesin, Chet iyi bir dedektif, ama en sonunda bir köpek. Bu nedenle bazı kavramları anlamıyor, bize de anlatamıyor. Örneğin iki insan konuşurken bir noktadan sonra diyaloğu takip edemeyip yerde yatarken uyuyakalıyor. Ya da olmadık bir zamanda olmadık bir şey yiyiveriyor ve ortalığı karıştırıyor. Ama bunların tümünü kendi ağzından okumak, bu listedeki tüm kitaplardan başka türlü bir deneyim demek. Spencer Quinn’in bu muhteşem kitabı, kalanı Türkçeye çevrilmese de, artık uzunca bir seriye dönüşmüş durumda. Hatta 1-2 ay önce 13. kitap okurla buluştu. Kaçırmayın deriz.

The Honest Truth
Dan Gemeinhart
Scholastic

Türkçeye şimdiye dek çevrilmemiş olmasının bizi çok üzdüğü bir kitap The Honest Truth. Aslında, Kırmızı Eğrelti Otunun Büyüdüğü Yer gibi o da bir çocuk kitabı, ama çocuk kitaplarının yazınsal gücünü -öyle bir şeye gerek varmış gibi- kanıtlayan kitaplardan biri. Ana karakter Mark, aslında yaşıtları gibi sıradan bir çocuk olmak istiyor, ama ölümcül bir hastalığı var. Bu hastalıkla baş etmek, üstelik nasıl sonuç vereceği de kesin değilken, uzun tedavileri, hastanelerde uzun süreler geçirmeyi gerektiriyor. Mark bunların hiçbirini istemiyor, bu nedenle köpeği Beau’yu sırt çantasına atıp Rainier Dağı’na tırmanmak için uzun bir yolculuğa çıkıyor. Yaşamın en temel soru ve sorunlarına çok içten, çok etkileyici bir kadrajdan bakıyor The Honest Truth. Burada Mark ve Beau’nun ilişkisi de aslan payını alıyor. Eğer olanaklıysa Türkçeye çevrilmesini beklemeden okumanızı öneririz, Türkçeye ivedilikle kazandırılması için de böylece yetkililere seslenmiş olalım.